Kun je zelf brainspotten? Alles over Brainspotting zonder therapeut.
David Grand's Brainspotting is natuurlijk gebaseerd op het visuele veld, maar ook op de naadloze afstemming tussen cliënt en therapeut. Ontdek in dit artikel wat de mogelijkheden zijn om elementen uit Brainspotting zelf te gebruiken.
Kun je Brainspotting zelf doen?
Laat ik meteen verklappen: het antwoord is ja en nee. De vraag wordt vaak gesteld nadat mensen een paar ervaringen met brainspotten hebben opgedaan, en onder de indruk zijn van hoe simpel het uitvoerbaar is. Zeker wanneer mensen ervaring hebben met mindfulness of meditatie en graag tijd maken voor dergelijke praktijken, is de vraag ook niet zo onlogisch. Voor een evenwichtige beantwoording moeten we echter een aantal factoren in ogenschouw nemen (sorry voor dit woordgrapje) en duidelijk zijn over wat wel en niet kan.
Nee, want Brainspotting staat of valt met contact en relatie
Meest in het oog springt bij Brainspotting het werken met het blikveld of met het stokje. Van binnenuit bekeken is dat echter niet eens het allerbelangrijkste in Brainspotting. Veel therapeutisch werk staat of valt met het zogenaamde Dual-Attunement Frame: de naadloze afstemming van therapeut en cliënt in een woordeloos aanwezig zijn. Dit maakt ook dat Brainspotting wel wordt genoemd een Brain/body mindfulness-based RELATIONAL therapy (lees deze blog hierover voor meer details). Het spreekt voor zich dat die relatie in zelf-brainspotten afwezig is.
Voor traumagericht werk is de aanwezigheid van de therapeut een must, die veiligheid en begeleiding biedt en het verwerkingsproces kan overzien - zelfs al is dit op een weinig richtinggevende en vooral accepterende manier.
Ja, want ‘You are doing it already!’
Het antwoord is echter evengoed ja als nee. Ik zal je een voorbeeld geven. Om het natuurlijke karakter van brainspotten te benadrukken antwoordde David Grand tijdens trainingen nogal eens: ‘You are doing it already!’ Hij bedoelde daarmee dat we gedurende de dag al heel vaak naar een specifiek punt kijken, uit het raam staren of onszelf betrappen terwijl we met onze blik op de muur bleven rusten. Voor therapeuten zou het nuttig zijn om op te merken dat mensen tijdens het vertellen van hun verhaal ook allerlei oogposities innemen zonder daar ooit de instructie voor te krijgen.
Maar goed, ook buiten de therapeutische setting maken we dus voortdurend gebruik van oogposities of ‘brainspots’, in de meeste gevallen zonder daarvan bewust te zijn. Dat is natuurlijk niets nieuws, en daarom benadrukt David Grand ook regelmatig: we hebben als Brainspotters die ogen en die oogposities niet UITGEVONDEN, we hebben ze PROMINENT gemaakt en doelbewust ingezet in een therapeutisch model.
Buiten de therapeut-cliënt setting zijn er dus diverse manieren denkbaar waarop je meer bewust met oogposities ('Brainspots') kunt omgaan, in de setting van rustgevende oefening, meditatie of manier om met spanningen vanuit je lijf te werken.
Brainspotting zelf doen
Elementen van Brainspotting die je zonder therapeut kunt inzetten vanuit je eigen huis zijn de bijbehorende muziek (Biolateral Sound), het gebruik van brainspots (oogposities) en het gebruik van bodyspotting. Het is het het beste wanneer je deze technieken niettemin door een therapeut krijgt uitgelegd en geïnstrueerd, omdat een internet-artikel daarvoor een te beperkte basis is. Ik volsta daarom met een schets:
Brainspotting-muziek
De muziek die we bij Brainspotting gebruiken is rustige, natuurlijke muziek die bilateraal wordt aangeboden. Op Spotify en YouTube kun je deze tracks gewoon vinden en ook buiten Brainspotting-sessies is dit kalmerend om te gebruiken. Ikzelf gebruik de Brainspotting-muziek weleens wanneer ik in alle rust een artikel schrijf, of mijzelf goed wil concentreren in de voorbereiding op een concert.
Self-Spotting en Gazespotting
Voeg je aan de Brainspotting-muziek een oogpositie toe? Dan heb je eigenlijk al een vorm van Self-Spotting te pakken. Concreet kan dit betekenen dat je rustig met gesloten ogen naar de muziek luistert, afstemt op jezelf en je lichaam en vervolgens spontaan je ogen opent. Dat laatste vraagt soms wat vertrouwen en oefening, maar technisch gezien kun je dit gewoon doen. Je bent dan een Brainspotting-vorm aan het gebruiken die we 'Gazespotting' noemen: je ogen kiezen automatisch een punt in je blikveld, op het plafond, op de muur of waar dan ook. Deze positie mag je vertrouwen je 'brainspot' te zijn, en je kunt daar gedurende tien tot twintig minuten naar blijven staren met dezelfde instructie als mindfulness-oefeningen: alles wat je ervaart is welkom en je kunt het onmogelijk verkeerd doen.
Bodyspotting
Als alternatief voor deze oogposities zou je hier ook met gesloten ogen een locatie op je lichaam kunnen aanwijzen met een Brainspotting-pointer, potlood of pen. Dit is wat we binnen Brainspotting ook wel ‘Pointer Spotting’ of ‘Bodyspotting’ noemen, een geavanceerde techniek die nuttig kan zijn bij het werken met blessures of lichamelijk duidelijk gelokaliseerde klachten. Let wel: voorzichtig en aandachtig gebruiken! Hoe simpel het ook lijkt, als je lichaam ten gevolge van traumatische ervaringen een onveilige plek is geworden, moedig ik je aan om deze techniek alleen te gebruiken op rustige en veilige plekken op je lichaam. Kun je die überhaupt niet vinden, is guidance van een therapeut wenselijk.
Concluderend: neem je het relationele en 'de sessie' weg uit Brainspotting, komen we eigenlijk terecht in een toepassing die minder therapeutisch en relationeel is, en meer mindfulness-aspecten laat zien. Het is niet Brainspotting at its purest, maar het biedt zeker mogelijkheden buiten de spreekkamer van de therapeut.
