Persoonlijk leiderschap is een zeer gedevalueerde term voor iets heel wezenlijks: het leven van een goed en vervullend leven en het realiseren van je belangrijkste doelen en ambities.

Persoonlijk leiderschap ontwikkelen

Je wordt doodgegooid met persoonlijk leiderschap. Waar leiderschap vaak staat voor directie, bestuur en boardroom staat persoonlijk leiderschap voor allerlei herkenbare processen die ook particulieren aanspreken. In essentie gaat het namelijk om iets heel wezenlijks: het leiden van een goed en vervullend leven en het realiseren van je belangrijkste doelen en ambities. En daar hoef je geen directeur of CEO voor te zijn.

Dit artikel wil graag richting geven aan een begrip dat niet alleen modieus maar ook tenenkrommend vaag kan zijn.

Persoonlijk leiderschap bij Covey

Stephen R. Covey schreef het boek ‘De zeven eigenschappen van effectief leiderschap’ en is een echte goeroe op het gebied van persoonlijk leiderschap. Volgens Covey is er geen goed leiderschap zonder persoonlijk leiderschap. Geloof in het eigen kunnen, eerlijkheid, verantwoordelijkheid en samenwerking zijn volgens hem hiervoor de basis.

Stephen Covey definieert persoonlijk leiderschap als volgt:

‘Persoonlijk leiderschap is het proces van het je voor ogen houden van je visie en je waarden, en je leven aanpassen om daarmee congruent te zijn.’

Voorbeelden van persoonlijk leiderschap

Het gaat bij persoonlijk leiderschap dus om het vermogen om leiderschap over je eigen leven te nemen. En dat is lang niet zo makkelijk: misschien ben je een uitstekende leidinggevende in je professionele omgeving, maar zijn er processen in je inwendige leven op te merken waar je betrekkelijk machteloos tegenover staat. Denk aan destructieve gedragspatronen, besluiteloosheid, gebrek aan richting of allerlei schaduwkanten van je persoonlijkheid waar je maar moeilijk beweging in kunt brengen. Het is natuurlijk altijd makkelijker (vind ik als psycholoog ook) om naar een anders gebreken en groeimogelijkheden te kijken, maar echt goed naar jezelf kijken is verschrikkelijk moeilijk.

Persoonlijk leiderschap competenties

Beperken we de term 'persoonlijk leiderschap' tot de context van leiderschap en management in organisaties en bedrijven, blijken een aantal competenties cruciaal voor leiders en managers (The Skills Leaders Need at Every Level, Harvard Business Review).

Jack Zenger en Joseph Folkman legden 16 verschillende competenties en vaardigheden voor aan maar liefst 332.860 respondenten: leidinggevenden, hun collega’s en hun medewerkers. De vraag erbij was of ze 4 competenties konden benoemen welke volgens hen het meest belangrijk was voor het succes van een leidinggevende. De resultaten die daaruit kwamen werden vervolgens vergeleken voor managers op verschillende niveaus.

Wat blijkt? Op elk niveau van leiderschap en in elk punt van de carrière zijn min of meer de volgende 7 competenties van belang voor leiders en managers:

1 - Anderen motiveren en inspireren (38%)

2 - Integer en eerlijk zijn (37%)

3 - Problemen analyseren en oplossen (37%)

4 - Resultaatgericht zijn (36%)

5 - Helder en krachtig communiceren (35%)

6 - Samenwerking en teamwork stimuleren (33%)

7 - Relaties opbouwen (30%)

Zenger en Folkman merken op dat het relatieve belang van deze 7 competenties onderling wel verandert, naarmate iemand hoger opklimt op de carrièreladder.

Middenmanagers moeten bijvoorbeeld vooral goed zijn in problemen analyseren en oplossen, terwijl senior managers krachtiger moeten kunnen communiceren. Hetgeen de onderzoekers tot de conclusie leidt dat wie hogerop wil, nu alvast kan kijken welke vaardigheden daarvoor het meest gewenst zijn.

Hoe ontwikkel je persoonlijk leiderschap?

#1 - Durf inside-out te werken

Welk type leider ben ik? Welke leiderschapsstijl past bij mij? Het zijn voorbeelden van vragen die hartstikke goed kunnen zijn, maar ook een belangrijke valkuil representeren: namelijk dat je buiten jezelf gaat kijken. En persoonlijk leiderschap is in mijn visie altijd ‘innerlijk leiderschap’: het begint in je innerlijke wereld, de subjectieve wereld van je eigen bewustzijn. Van daaruit verspreidt en vermenigvuldigt het naar buiten toe, en daarin kan de krachtige straling van een echte leider naar buiten toe mensen bewegen.

Maar het begint binnen. Om met Galileo te spreken: ‘You cannot learn a man anything. You can only help him find it within himself.’ Zolang de wereld bestaat is er angst voor deze innerlijke wereld: de kerk vreesde voor mystici en ingewijden, meditatie-praktijken vinden we in de regel maar zweverig en als je een leiderschapscoach of ondernemerscoach zoekt kun je er vergif op innemen dat voorop de website staat: niet zweverig. Welnu, innerlijk is niet zweverig. Het is wel heel persoonlijk. En ik moedig je aan om het te durven!

#2 - Ontwikkel zelfbewustzijn en emotionele intelligentie

Innerlijk werk leidt tot zelfbewustzijn, en dat is erg belangrijk. Hoe kun je anderen leiden als je jezelf niet kunt leiden? Zelfbewustzijn en emotionele intelligentie zijn sleutelcomponenten van persoonlijk leiderschap. Het gaat om het kennen en begrijpen van je eigen innerlijke eigenschappen, je sterke en zwakke punten en je typische groeispanningen.

Omdat dit innerlijke stukje bepaald niet buiten de gevoelservaring omgaat, is ook emotionele intelligentie vereist - alweer zo’n woord dat je op alle mogelijke manieren kunt misbruiken. In essentie houdt emotionele intelligentie in dat je je eigen emoties kunt herkennen en beheersen, en dat je de emoties van anderen kunt begrijpen en inleven. Het is dus een skill die subjectief, voelbaar contact mogelijk maakt. Door deze vaardigheden te ontwikkelen, kunt u een effectievere communicator worden, sterkere relaties opbouwen en betere beslissingen nemen. Oefen mindfulness, journaling en zoek feedback van anderen om je zelfbewustzijn en emotionele intelligentie te verbeteren.

#3 - Definieer je waarden en visie

Steven Covey benadrukt het aspect van waarden in persoonlijk leiderschap. Het concept 'waarden' kennen we verder vanuit Stephen Hayes' Acceptance and Commitment Therapy (ACT).

Waarden zijn niet hetzelfde als doelen: doelen zijn de eindbestemming, waarden zijn eigenlijk een reflectie van de waarde die we toekennen aan die bestemming en de reis ernaartoe. Je waarden zijn de principes en overtuigingen die je leven, je beslissingen en je acties sturen. Ze zijn ook betrokken bij het beeld van je persoonlijke en zakelijke toekomst, en de perspectieven die voor jou leidend zijn. Door je waarden en visie te verduidelijken, kun je beslissingen nemen die aansluiten bij jouw doelen en een bevredigender leven leiden.

Hoe vind je een persoonlijk leiderschap coach?

De meest laagdrempelige manier om persoonlijk leiderschap te ontdekken en ontwikkelen, is om te beginnen met luisteren naar de Innerlijk Leven Podcast. In de hieronder ingevoegde aflevering krijg je hulp bij het invullen van Value-Based Leadership (en als je dat inspirerend vindt kun je doorklikken voor Value-Based Living).

Een coach om aan persoonlijk leiderschap te werken kun je vinden in het particuliere circuit voor coaches en counselors, en wanneer je ondernemer, manager of leidinggevende in het bedrijfsleven bent kun je kiezen voor een executive coach of leiderschapscoach die voldoende persoonlijk werkt. Bijvoorbeeld bij de Nederlandse Orde van Beroepscoaches (NOBCO) kun je hen selecteren op hun expertise. Ook businesscoaches richten zich in toenemende mate op niet alleen het persoonlijke leiderschap over je bedrijf maar ook over je leven en je persoonlijke ontwikkeling.

Buiten het 1-op-1 karakter van individuele coaching is er in de markt voor leiderschapsontwikkeling en persoonlijke ontwikkeling ook een aanzienlijke hoeveelheid laagdrempelige trainingsprogramma's te vinden. De variatie in aanbod is groot, en dat geldt niet alleen voor het type aanbod maar ook voor de achtergrond van de trainers en coaches (variërend van voormalige Special Forces-leden tot sjamanen en organisatieadviseurs).

Hoe kunnen wij jou helpen?

Heb je de behoefte om op een krachtige en diepgaande manier je leiderschap te ontwikkelen - niet alleen zakelijk maar ook over je persoonlijke leven en ontwikkeling?

Ons programma Inner Leadership helpt om jezelf als mens en als leider in je bedrijf of organisatie te ontwikkelen. Veel meer innerlijk werk dan je in leiderschapscoaching gewend bent, trouwens. Moet je zin in hebben.

Is er nog meer werk te doen op innerlijk vlak, en zou je liefst ook therapeutische verdieping aanbrengen omdat je weet dat je dat nodig hebt? Kijk dan ook eens of Unblock Your Ambitions bij jou en je ontwikkelingsbehoefte aansluit.

Over de auteur

Dirk Jan Versluis (MM, MSc) is NIP-geregistreerd psycholoog, coach en internationaal gecertificeerd Brainspotting Practitioner. Samen met zijn echtgenote werkt hij met de doelgroep van ondernemers en zakenmensen die op persoonlijk vlak vastlopen vanwege trauma, gebrokenheid en destructieve patronen.

De methode die zij daarvoor ontwikkelden, Triunify®, onderscheidt zich door de krachtige en diepgaande aanpak waarin persoonlijke en zakelijke ontwikkeling in één totaalplaatje wordt geïntegreerd.

Heb je interesse om met ons te werken?

Geef je dan op voor een kosteloos strategiegesprek.