Performance coaching: de mentaliteit en methodieken voor topprestaties

In de wereld van topsport en zakelijke topprestaties is er een gemeenschappelijke term voor de 1-op-1 begeleiding die nodig is om met druk om te gaan, blokkades te overwinnen en topprestaties te leveren: Performance Coaching.

De term wordt vooral in verband gebracht met atleten, artiesten en podiumkunstenaars als klassieke musici, maar ook voor leidinggevenden, ondernemers en ambitieuze high-potentials is de term meer en meer in gebruik geraakt.

In mijn ogen zijn twee factoren bepalend voor het performance-aspect: de mentaliteit en de gebruikte methodieken.

Definitie van Performance Coaching

Omdat er zoveel coaching is, zal ik meteen tot de kern komen van wat Performance Coaching onderscheidt. Dat is in eerste plaats niet het idee dat er een coach is die met een coachee werkt, of dat nu een topsporter, artiest of topondernemer is. Het doel van performance coaching is in essentie de performance. Daarom zijn er - anders dan bij life coaching en business coaching - als vanzelf ook specifieke meetmomenten: een optreden, een wedstrijd of een kampioenschap.

De mentaliteit van de coach zal dus sterk resultaatgericht zijn, periodiserend richting een piekmoment en hoewel er natuurlijk ook oog is voor de performer is toch de prestatie bepalend. In tegenstelling tot probleemgerichte coachingstrajecten is de hulpvraag in performance coaching vaak: geef mij een groter perspectief. Of: leer mij mijn eigen instrumentarium optimaal gebruiken.

Wie kan baat hebben bij een performance coach?

In het oerwoud aan coaching en coaches worden vaak de bijwoorden en bijvoeglijke naamwoorden gebruikt om nog enige orde in de chaos aan te brengen. Het mag duidelijk zijn dat performance coaching gaat om prestaties verbeteren.

Topsporters

Evenals musici en artiesten geldt voor sporters dat ze op een uitzonderlijk niveau hun eigen instrumentarium moeten gebruiken. Dat is mentaal, emotioneel en motorisch veeleisend, en er is vaak sprake van grote druk en een veelvoud aan omgevingsfactoren.

Professionele musici en artiesten

Pianisten, violisten, rappers en andere podiumkunstenaars hebben bij uitstek een creatief beroep waarbij de creatieve stroom ongehinderd naar buiten moet kunnen komen. Er is soms maar weinig nodig om deze flow te onderbreken en de eerlijkheid gebiedt te vermelden dat veel musici en artiesten een op persoonlijk vlak een bijzonder intens en onvoorspelbaar leven leiden.

Zakelijke toppresteerders

Topondernemers, leidinggevenden en high-potentials in de zakelijke markt voelen zich vaak meer aangesproken tot coaches dan tot therapeuten, en het woordje 'performance' laat er tenminste geen gras over groeien dat het uiteindelijk gewoon gaat om topprestaties.

Wat onderscheidt Performance Coaching van andere vormen van coaching?

Good question! Soms is dit gewoon gebakken lucht. In andere gevallen valt het meer specifiek uit te werken.

Leiderschapscoaching of executive coaching

Leiderschap gaat ook vaak om het omgaan met je team en organisatiecultuur, en overstijgt dus de individuele prestaties. Bovendien beweegt leiderschap en dus ook executive coaching steeds meer richting interpersoonlijke en emotionele vaardigheden en kwaliteiten. Terecht: je kunt pas leidinggeven aan anderen als je een basale vorm van innerlijk leiderschap kunt beoefenen.

Business coaching en ondernemerscoaching

Omdat ondernemers zich vaak pas laten coachen als ze een grote groeiambitie hebben of een hoger niveau met hun bedrijf willen aantikken, is het idee van performance ook voor ondernemers aantrekkelijk. Businesscoaching en ondernemerscoaching richten zich over het algemeen toch wat meer op de diverse aspecten van een goede bedrijfsvoering. Denk aan marketing, sales, personeelsbeleid en positionering.

Oplossingsgerichte coaching

In tegenstelling tot de vele vormen van probleemgerichte coaching is oplossingsgericht coachen gericht op het idee dat je een probleem niet hoeft te kunnen dood-analyseren om toch tot verbeteringen en stukjes van een oplossing te komen. Qua instelling dus veel meer positief gedacht, maar hoewel de positieve mindset ook in performance coaching terugkomt zal voor een goede prestatie in topsport, muziek of ondernemerschap toch aanmerkelijk meer analyse en vaardigheidstraining nodig zijn dan in oplossingsgericht werken gebruikelijk is.

Drie sleutels voor succesvolle Performance Coaching

Wat maakt performance coaches succesvol, en waar moet je op letten bij het kiezen van een coach?

Ervaring: walk the talk!

Niemand weet precies wat coaching en therapie succesvol maakt of niet. Vaak wordt de werkrelatie als sleutelfactor aangevoerd, en dat geldt ook wel een beetje voor het coachen van sporters en musici. Mijn ervaring is dat topsporters zich graag laten coachen door iemand die 'in het wereldje zit' of zelf op hoog niveau gepresteerd heeft. 'Ons kent ons', dus. Bij professionele musici en artiesten heb ik die indruk wat minder, wellicht omdat er vaak een aspect van eenzaamheid in hun leven en functioneren valt te herkennen. Hoe dan ook, het geeft vertrouwen als een coach zich kan verbinden met de inhoud van de sport die je leven is.

Mentaliteit: gericht op excelleren

Topsport in sport, muziek of bedrijfsleven is zelden gezond. Let's face it. Je moet een beetje gek zijn, en het is fijn als een coach zich daartoe kan verhouden omdat hij of zij zelf ook een ambitieuze levenshouding heeft. Is het noodzakelijk? Nee; een overspannen topsporter

Methodes: gericht op een groter perspectief

In de gezondheidskundige psychologie wordt therapie vaak opgebouwd vanuit het klachtenbeeld. De symptomen zijn dus bepalend voor de aangeboden therapie (evenals je in het ziekenhuis gewend bent). Performance coaching zal altijd primair gericht zijn op een grootser perspectief en hoeft dus niet gericht te zijn op problemen en blokkades.

Prestaties verbeteren met Brainspotting

Als specialist in David Grand's Brainspotting maak ik graag wat extra ruimte voor deze grensverleggende therapiemethode die niet alleen succesvol ingezet wordt bij trauma's en blokkades (die kunnen je performance ook behoorlijk in de weg zitten!) maar ook bij de zogenaamde Performance Enhancement. David Grand is co-auteur van 'This Is Your Brain On Sports' en werkt vanuit zijn praktijk in Manhattan veel met topsporters. Sterker nog: Brainspotting werd ontwikkeld tijdens een sessie met een olympische kunstschaatser.

Brainspotting is buitengewoon nuttig voor toppresteerders omdat het niet afhankelijk is van praten en denkwerk, een uitstekende verbinding maakt tussen kop en lijf en zelfs motorische aspecten en blessures goed kan bereiken.

Over de auteur

Dirk Jan Versluis (MM, MSc) is NIP-geregistreerd psycholoog, executive coach en internationaal gecertificeerd Brainspotting Practitioner. Samen met zijn echtgenote werkt hij met de doelgroep van ondernemers en zakenmensen die op persoonlijk vlak vastlopen vanwege trauma, gebrokenheid en destructieve patronen.

Omdat hij ook aan het Koninklijk Conservatorium is opgeleid als klassiek musicus werkte hij in de loop van de jaren regelmatig met toppers uit sport en (overwegend klassieke) muziek.

Heb je interesse om met ons te werken?

Geef je dan op voor een kosteloos strategiegesprek.