Kernwaarden in je bedrijf of organisatie

Kernwaarden: meestal wordt er over gepraat en vergaderd als er niks van terecht komt. Leer wat nodig is om de bezielde essentie van kernwaarden te ontdekken en te laten floreren in je leven, je organisatie en je bedrijf.

Met antwoorden op de volgende vragen:

- Wat is de betekenis van kernwaarden?

- Waarom leidt dit onderwerp zo vaak tot oeverloos geleuter?

- Wat is het verschil tussen doelen stellen en waarden bepalen?

- Hoe creëer je Value-Based Leadership in je bedrijf of organisatie?

Kernwaarden: de betekenis en definitie.

Kernwaarden of Core Values verwijzen feitelijk naar een heel bezield beginsel: dat wat er het meeste toe doet.

Simpel gedefinieerd:

De kern is waar het in essentie om draait, het meest innerlijke. We spreken van 'de kern van het probleem' of van 'de kernzaak' ('heart of the matter').

Waarden zijn waar we de meeste waarde aan hechten, volledig subjectief en persoonlijk. Wat waarde heeft voor de één, is voor de ander een wegwerpartikel. En dat geldt ook voor het psychologische begrip van waarden: hoeveel geven we erom?

Wat is het verschil tussen waarden en doelstellingen?

Doelstellingen zijn lekker concreet. In de sportschool, bij je coach, in je opleidingstraject: overal moet je doelen stellen. Wat is het verschil tussen waarden en doelen?

Doelen kun je afvinken of afstrepen als ze behaald zijn.

Waarden niet.

Bijvoorbeeld: het kan mijn doel zijn om te promoveren op een natuurkundig onderwerp en de PhD-titel achter mijn naam te kunnen zetten. De tien jaar dat je erover doet, is het doel nog niet behaald. De waarde die daarachter zit is misschien dat ik het ongelofelijk waardevol vind om mijn intellectuele vermogens volop uit te dagen - en daar geniet ik tien jaar lang elke dag van, met of zonder titel.

Doelen refereren dus meer aan de eindbestemming, waarden hebben betrekking op de weg ernaartoe en de betekenisgeving erachter.

Wat is het verschil tussen waarden en normen?

Toen ik een puber was met ontluikende interesse in politiek was daar het CDA onder Jan Peter Balkenende. En zelfs toen hij reeds oud-premier was zette hij zich hiervoor nog in, getuige een kop uit het Algemeen Dagblad in oktober 2013: 'Balkenende wil nieuw debat over waarden en normen.'

Het is niet altijd duidelijk wat waarden en normen nu precies zijn. Het klinkt al snel een beetje abstract, ethisch en moraliserend.

Een bron van KU Leuven definieert waarden en normen als volgt:

- Waarden zijn de idealen, motieven of achterliggende ideeën die in een samenleving of groep als nastrevenswaardig en waardevol worden beschouwd.

- Normen zijn de concrete richtlijnen voor het handelen, hoe men zich hoort te gedragen.

Waarom leiden kernwaarden vaak tot oeverloos geleuter?

In ons persoonlijke leven worden we altijd geleid door waarden, en uit deze waarden ontspringen onze doelen en subdoelen. Of we ons ook actief bewust zijn van die waarden is natuurlijk vers twee. Mijn ervaring is dat de bewuste sturing en het persoonlijke leiderschap hierin vaak ontbreekt.

In bedrijven en organisaties komen kernwaarden ook nogal eens ter sprake. Meestal niet omdat ze zo goed van binnenuit komen en als het ware een vanzelfsprekendheid zijn, maar omdat ze vanuit directie of management worden 'opgelegd'. Het innerlijke karakter gaat dan verloren, en de waarden die zo bruisend en levensbelangrijk zouden moeten zijn worden dan een soort verplicht abstract construct waar alle levenskracht uit is.

Kernwaarden moeten alive zijn!

Hoe kun je jouw kernwaarden bepalen?

Hoe doe je dat? In je persoonlijke leven kun je natuurlijk filosoferen over waarden. De kortste weg naar het vinden van je waarden kan ik je op twee manieren adviseren.

Pijn en waarden

De eerste manier is om niet met mooie idealen en abstracte bespiegelingen te beginnen. Simpel: start bij wat pijn doet. Waarom? In onze grootste pijn liggen onze grootste waarden besloten. It hurts because we care!

Hulpvragen hierbij:

• Waar loop jij in je leven het meest tegenaan? Wat doet pijn?
• Het zou geen pijn doen als je hier geen waarde aan hechtte. Waarom is dit zo belangrijk voor je? Wat zegt dat over jou?

Een halfuurtje op deze manier bij je waarden stilstaan brengt je verder dan eindeloos gedroom en gefilosofeer.

Een test voor kernwaarden

Een hulpmiddel hierbij is de vragenlijst die Kelly Wilson maakte: de Valued-Living Questionnaire (VLQ), in het Nederlands vertaald in de Nederlandstalige uitgave van Russ Harris' bestseller The Happiness Trap (De valstrik van het geluk).

Een simpel werkblad kan je helpen bij het in kaart brengen van je waarden. Dit is toegespitst op je persoonlijke leven, en niet op het collectief van een team of organisatie. Je kunt het wel heel goed samen met je man, vrouw of levenspartner samen doen, omdat het interessante inzichten geeft in jullie prioriteiten, raakvlakken en verschillen. Het kan je veel richting geven in de keuzes die je maakt en de beslissingen die je neemt.

Je vindt het werkblad hier.

Hoe vind je de kernwaarden in je organisatie of bedrijf?

Een sloopbedrijf of benzinestation is in de regel minder met kernwaarden bezig dan een zorginstelling of een opleidingsinstituut. De energie van het werk en van de beroepsgroep is gewoon anders.

Maar waarden hebben we allemaal:

Ons niet laten misbruiken door te hard te werken.

Een goeie band met elkaar hebben.

Gaan voor kwaliteit die je zelf als klant ook zou willen hebben.

Echt doen waar je voor staat.

Eerlijk kunnen ingrijpen en uitspreken als je het ergens niet mee eens bent.

Het werk niet voor het meisje laten gaan.

En misschien al wat transcendenter:

Een verschil willen maken in de levens van mensen.

Je vakgebied wezenlijk verder brengen.

Bijdragen aan de nood van de mensheid.

Voorbeelden van kernwaarden in je bedrijf

Natuurlijk bestaat een bedrijf of organisatie uiteindelijk uit mensen. Een organisatie is een levend organisme (en geen 'dood systeem'). De organisatie of het bedrijf als geheel kan waarden hebben, die een realiteit vormen voor bestuur, directie en Raad van Toezicht.

De mensen die in het bedrijf werkzaam zijn hebben ook persoonlijke kernwaarden, die vermoedelijk deels overlappen met de kernwaarden van de organisatie (anders zou je er niet zo graag werken).

Leiderschap vanuit kernwaarden

Voordelen van Value-Based Leadership

Zoals je kunt leven vanuit je kernwaarden, kun je ook leidinggeven aan je mensen, je team of je organisatie overeenkomstig met je kernwaarden. Het voordeel van besturen vanuit kernwaarden is dat het flexibeler en opener is dan alleen leidinggeven vanuit doelstellingen en meetbare targets.

Je spreekt mensen ook meer aan op hun eigen kern, en komt automatisch tot een grotere mate van bewustwording, motivatie en innerlijke ontwikkeling.

Hoe het moet met de omzetdoelen en KPI's?

Die mogen gewoon blijven! Maar ze zijn feitelijk een concrete manifestatie van de achterliggende waarden en beweegredenen.

Wat is ervoor nodig?

Als directeur of bestuurder zul je het zelfinzicht moeten hebben om te weten wat jouw persoonlijke waarden zijn en waar die overlappen en contrasteren met de waarden van de organisatie of het bedrijf waaraan je leiding geeft.

Ben je directeur/eigenaar van je eigen onderneming, zijn je persoonlijke waarden idealiter 1-op-1 terug te vinden in je bedrijf en in de mensen die je aanneemt.

Hoe kun je de kernwaarden van je bedrijf bepalen?

Wil je als leidinggevende of bestuurder aan de slag met de kernwaarden van je bedrijf of organisatie, omdat je ziet dat innerlijke sturing ontbreekt of meer cohesie en gezamenlijke gerichtheid nodig is?

Lijst met kernwaarden

Vanwege het abstracte karakter van kernwaarden wordt vaak naar lijstjes gegrepen. 'Is er een lijst met kernwaarden?' Dan kun je lekker gaan aanstrepen wat je aanspreekt en kom je zo tot je belangrijkste waarden.

Ik zou dat stellig afraden, zowel individueel als in je team of organisatie.

Innerlijk werk

Waarden zijn namelijk geen plussen-en-minnen-ding. Dat je met waarden bezig bent impliceert sowieso al dat je een zekere inwendige gerichtheid hebt, en dit kun je het beste ook op een innerlijke manier aanvliegen.

Ook hier geldt: begin bij de pijn.

Waar lopen we gezamenlijk het meest tegenaan?

Waarover gaan onze discussies?

Why do we care?

Wie zijn wij eigenlijk echt?

Wat drijft ons om te doen wat we doen?

Is dat liefde, liefde voor innovatie, de drive om te veranderen..?

Deze bezielde motieven vinden - veelal aan te bevelen onder begeleiding van een goede externe begeleider - is de kortste weg naar dynamisch omgaan met waarden. Het zorgt er ook voor dat je er samen bij komt, en samen mee gaat werken. Het vinden van kernwaarden is al een deel van de reis.

Luister de onderstaande podcast-aflevering voor meer inspiratie.

Hoe kunnen wij jou helpen?

Wij zijn geen waarden-en-normen-professors. Wel werken wij honderd procent innerlijk gericht met ambitieuze leiders en ondernemers die het bewustzijnsniveau hebben om wezenlijk met de zielsaspecten van hun werk en leiderschap aan de slag te gaan.

Snel een grote mate van inzicht - ook voor je team

Een goed inzicht in de zielsaspecten van ondernemerschap, leiderschap, motivatie en ultieme drijfveren kun je vinden met behulp van de Triunification Matrix. In een middagje tijd krijg je een grote mate van inzicht in je drijfveren, kwaliteiten, valkuilen en persoonlijke patronen - allemaal in één samenhangend plaatje met een specificatie voor persoonlijk en zakelijk functioneren.

Diepgaande leiderschapsontwikkeling

Is vooral leiderschapsontwikkeling belangrijk voor jou en je organisatie, kan ons leiderschapsprogramma Inner Leadership veel verdieping bieden. Niet alleen werken we op meetbaar resultaat, ook bieden we een grote mate aan innerlijke ontwikkeling en psychologische vaardigheden aan die onmisbaar zijn voor elke leidinggevende.

Grote doorbraken voor ondernemers

Ben je ondernemer en voel je aan alles dat je grotere stappen wilt zetten in doen wat je echt drijft, kan Unblock Your Ambitions uitstekend passen bij zo'n grote doorbraak - want als je gaat doen wat je ziel echt verlangt worden er altijd blokkades getriggerd. Op een leeg schip komt niks af.

Behoefte om hierover te overleggen? Je kunt altijd contact met ons zoeken op een vrijblijvend strategiegesprek aan te vragen.

Over de auteur

Dirk Jan Versluis (MM, MSc) is psycholoog, musicus en executive coach en is specialist op het snijvlak van trauma, leiderschap en topprestaties.