Hoe onderliggende overtuigingen jouw mindset en gedrag beïnvloeden
Onze mindset en ons gedrag worden beïnvloed door onze achterliggende of onderliggende overtuigingen.
Hoe komt dat? En hoe deal je ermee?
Inclusief de 3 grootste killers die de basis vormen van praktisch alle hardnekkige blokkades in ons denken en gedrag.
Het verband tussen mindset en onderliggende overtuigingen
In de wereld van persoonlijke ontwikkeling is de term 'mindset' een sleutelbegrip dat de manier waarop we denken, voelen en handelen beïnvloedt.
Een mindset verwijst naar de set van overtuigingen, attitudes en denkpatronen die onze perceptie van onszelf, anderen en de wereld om ons heen vormen. Het bepaalt hoe we uitdagingen benaderen, hoe we omgaan met tegenslagen en welke doelen we nastreven.
We spreken van onderliggende overtuigingen als het gaat om de fundamentele overtuigingen die wij hebben over onszelf, over anderen en over de wereld in het algemeen.
Heb je bijvoorbeeld moeite om ergens anders over te gaan denken of is het buitengewoon lastig om gedragsverandering te bereiken? Het kan zijn dat rechttoe-rechtaan coaching en psychologische behandelingen dan onvoldoende effect hebben.
Fixed Mindset en Growth Mindset
Psychologe Carol Dweck introduceerde het onderscheid tussen de fixed mindset ('vast') en growth mindset (gericht op groei en beweging).
Individuen met een vaste mindset geloven dat hun eigenschappen en capaciteiten vastliggen, terwijl degenen met een groei-gerichte mindset geloven dat ze hun vaardigheden en talenten kunnen ontwikkelen door toewijding, inzet en doorzettingsvermogen.
Het is een beetje het mindset-alternatief voor wat we in de biologisch getinte psychologie kennen als het nature versus nurture debat (is iets vooral aangeboren, of vooral aangeleerd).
Geloof je dat verandering mogelijk is (de groei-gerichte mindset), zal gedragsverandering en groei vermoedelijk succesvoller zijn.
Gedragsverandering met het G-schema
De 5 G's van het G-schema
Kom je bij een psycholoog in behandeling, zul je al snel kennismaken met het zogenaamde G-schema (ook wel de 5 G's genoemd). In de wereld van coaching en training bestaat het ook, maar krijgt het soms een andere naam.
Wat is het G-schema en hoe kan dat bij jou werken?
- Gebeurtenis: er is een uitlokkende gebeurtenis (de stimulus).
- Gedachte: je reageert er in een split second op door deze gebeurtenis te interpreteren (je referentiekader, levenservaringen en onderliggende overtuigingen zijn van groot belang voor wat er in die halve seconde aan betekenisverlening plaatsvindt).
- Gevoel: een gedachte staat niet op zich, maar gaat gepaard met een emotionele reactie (bijv. blijdschap, boosheid, angst, verdriet).
- Gedrag: wat je doet zal meestal in lijn zijn met wat denkt en voelt (daarin willen we zo graag die mindset veranderen)
- Gevolg: je gedrag heeft ook weer gevolgen buiten jou, omdat mensen op je gaan reageren of omdat je gedrag gevolg heeft.
Het is dus een cyclus die zich voortdurend herhaalt. We spreken van uitlokkende gebeurtenissen en gevolgen, maar het is altijd de vraag of je dat duidelijk uit elkaar kunt halen.
Misschien is alles wat er in onze wereld gebeurt wel één grote aaneenschakeling van ogenschijnlijk losstaande gebeurtenissen.
Is cognitie of gedachte synoniem voor mindset?
Het bovenstaande systeem is rechtstreeks afkomstig uit de zogenaamde cognitieve gedragstherapie (CGT). Praten we over mindset? Dan hebben we het automatisch over uitgangspunten van cognities (=gedachten) en gedrag.
Zijn de woorden 'gedachte' of 'cognitie' synoniemen voor mindset?
Er zijn 2 belangrijke verschillen.
Allereerst is mindset vaak wat meer fundamenteel dan gedachten of cognities. Waar gedachten in de therapeutische context ook brainfarts van voorbijgaande aard kunnen zijn, wordt bij mindset benadrukt dat het gaat om een bepaalde houding of attitude (die vaak redelijk stabiel is over tijd).
Je geld-mindset is dus meer dan 'gedachten over geld': het is ook je 'mentale houding ten aanzien van geld'.
Ten tweede wordt aan mindset vaak meer kracht toegekend dan aan gedachten of cognities. In lijn met de Wet van de Aantrekkingskracht (Law of Attraction) wordt vaak aangenomen dat er een rechtstreekse relatie is tussen onze mindset en wat wij aan resultaten manifesteren.
Feitelijk wordt er dan vanuit gegaan dat je van Stap 2 (de 'gedachte' of 'mindset') rechtstreeks naar Stap 5 (het 'gevolg' of resultaat) kunt gaan. Dit laat een beetje het verschil tussen de wetenschappelijk-psychologische wereld en de wereld van persoonlijke en spirituele ontwikkeling zijn.
Onderliggende overtuigingen onderzoeken en veranderen
Waarom heb ik een bepaalde mindset? Dan moet ik op zoek naar mijn levenservaringen en mijn leergeschiedenis.
Mindsets komen niet uit de lucht vallen.
In grote lijnen zijn er 3 killers te vinden die heel vaak terugkomen bij mensen die vastlopen met zichzelf, lijden aan emotionele blokkades of ronddraaien in cirkeltjes waardoor ze niet effectief zijn en niet tot gedragsverandering kunnen komen:
– 'Ik ben niet (goed) genoeg.'
– 'Dat is niet beschikbaar voor mij' (of: ‘ik kan het niet krijgen’)
– 'Ik ben anders en kan me niet verbinden'.
Wil je meer hierover weten? Beluister dan de onderstaande aflevering van de Innerlijk Leven Podcast (die precies gaat over het onderwerp van dit artikel).
