Persoonlijke crisis en transformatieprocessen beter begrijpen

Ik lees regelmatig over persoonlijke crises in mensenlevens maar ook over persoonlijke transformaties en transformatieprocessen in bedrijven en organisaties.

In deze blog zien we wat crisis en transformatie precies betekenen, welke groeistuipen en uitdagingen daarbij kunnen horen en wat nodig is in de begeleiding ervan.

Het beeld van transformatieprocessen

Onze kleutertjes leren al hoe een rupsje een vlindertje wordt, en ook in de lectuur rond persoonlijke ontwikkeling wordt er wat 'afgerupst'. Dat is geen wonder, want het wordingsproces van de vlinder die ooit een rups was is heel aansprekend en herkenbaar voor iedereen die een bepaalde mate van vernieuwing of transformatie in zijn of haar leven kent.

De rups gaat een lijdensweg alvorens ze in een cocon terecht komt. Ze heeft geen idee waar het naartoe gaat en hoe lang het zal duren. Het is niemandsland. Pas als ze vliegt, vliegt ze en kan ze misschien - ik heb het nooit gevraagd - terugblikken op een geslaagde transformatie waarin alles nieuw is geworden.

Met of zonder Artificial Intelligence: bij mensen werkt dit vaak niet anders!

Vaak gaat er een persoonlijke crisis aan vooraf

Natuurlijk suggereert de uitdrukking persoonlijke transformatie dat er iets moois of belangrijks aan het ontstaan is. Ik kan je als therapeut echter vertellen dat daar 'in de loopgraven' bijzonder weinig van te merken is. Mensen gaan in de regel door een diepe persoonlijke crisis alvorens er ook maar iets van vleugels te zien valt.

Lichamelijke klachten in een transformatieproces

In onze reguliere geneeskunde behandelen we lichamelijke ziekten en klachtenbeelden vanuit het idee dat er sprake is van een bepaalde onevenwichtigheid die hersteld moet worden. Vanuit een holistische zienswijze dienen die klachten een bepaald doel: de symptomen die ons zo dwars zitten drukken iets uit en dwingen ons om bewust te worden van iets dat in onszelf nog niet 'heel' is. Het lichaam is dus niet 'kapot', maar laat ons iets weten. In transformatieprocessen is er sprake van een grote beleefde en doorleefde intensiteit die vaker wel dan niet afstraalt tot in het fysieke lijf. Fysieke klachten kunnen een enorm dwingend karakter hebben en ons als het ware letterlijk of figuurlijk helemaal stilzetten.

Trauma en emotionele ballast

Niet alleen fysieke klachten behoren tot de mogelijkheid. Crisis geeft wrijving, zoals we bij de scouting een vuurtje moesten maken met twee steentjes. Dat vuur is een beeld voor ons bewustzijn, en dat betekent dus dat levensworstelingen en levenscrises altijd een toename van bewustzijn mogelijk maken. Juist die bewustzijnsgroei maakt dat oude wonden, onverwerkte ballast en traumasporen in een nieuw licht komen te staan en voor het eerst of opnieuw heftig voelbaar worden.

Relatieproblemen

De eerste die iets van transformatieprocessen meekrijgt is vaak de levenspartner. Ik heb menig echtgenoot gesproken die spreekwoordelijk door zijn nest vloog, omdat de dame hele nachten lag te dromen, zweten en op jonge leeftijd opvlieger-achtige verschijnselen doormaakte.

Juist omdat de kracht van het bewustzijn toeneemt, al het oude failliet raakt en er grote onzekerheid ontstaat, kunnen er significante twijfels zijn aan de liefde en de gevoelens voor je partner. Juist in persoonlijke transformatieprocessen komt nogal eens een onverwachte verliefdheid, zielsverwant of tweelingziel om de hoek kijken - allemaal termen die je wat mij betreft mag laten voor wat ze zijn.

Existentiële vragen

De grote onzekerheid die ontstaat omdat het oude (lees: de controleerbare 'oude' ego-cultuur) wordt afgebroken leidt tot grote bestaansvragen. Wie ben ik en waarom ben ik hier? Wat geloof ik eigenlijk? Waarom gebeurt er wat er gebeurt? Wat is het plan met mijn leven? Is er een pad naar licht? Wat wenst mijn ziel uit te drukken?

Toename van geestelijke activiteit

De wrijving die door crisis wordt veroorzaakt geeft dus een grote mate van bewustzijnsgroei, en daarmee intensiveert ook het geestelijke leven. Er is vaak een toename van etherische gevoeligheid en sensitiviteit, er zijn meer spirituele ervaringen en - om het even in vaktermen uit te drukken - de 'werking' van de mens wordt sterker. Met andere woorden: je uitstraling neemt toe. Ook al voel je je hopeloos, mensen reageren sterker op je en kunnen diep worden geraakt door simpelweg bij je te zijn of even met je te praten.

Groeispanningen in je transformatieproces

In de maandenlange heftige uitwerking van persoonlijke crisis en transformatieprocessen lopen mensen intens tegen zichzelf aan terwijl er tegelijkertijd wel een verbinding is met iets dat verder of hoger gelegen is. Er is dus wel een koers of richting, maar die is nog slechts beperkt bereikbaar. Ik zou dat benoemen als: er zijn zielsimpulsen.

In the process kun je echter juist je grootste valkuilen en schaduwzijden heel hard tegenkomen. De groeispanningen die mensen tegenkomen kunnen afhankelijk van de persoonlijkheid en zielsinvloeden variëren van onmacht, gevangenschap, angst voor misbruik en een totale verwarring omtrent eigen waarneming en bewustzijn (niet-weten).

Burn-out en midlife-crisis

Ik ben ervan overtuigd dat het beeld van persoonlijke transformatie zoals we dat hier bespreken vaak wordt verward met een burn-out of midlife-crisis. Die termen spreken tot de verbeelding en zijn in elk geval minder vaag dan de langdurige en ondefinieerbare processen zoals hierboven besproken. Uiteindelijk maakt het qua diagnostiek en terminologie niet zoveel uit: die ontwikkeling komt er toch wel.

Het is echter wel belangrijk in de begeleiding en prioriteiten dat simpelweg klachtherstel of energieherstel niet de prioriteit is in persoonlijke transformatieprocessen. De lichamelijke en geestelijke ontregeling komt voort uit de persoonlijke crisis zoals hierboven beschreven, en het is nodig dat er lessons learned zijn die als het ware maken dat het leven significant verandert. Leer je die lessen niet? Dan blijf je er tegenaan lopen tot het genoeg is.

Advies

Durf jezelf af te vragen: 'Wat wil hier gebeuren?'

Werk aan een goede, luisterende relatie met je lichaam (zie de onderstaande podcast-aflevering van de Innerlijk Leven Podcast). Laat je inspireren door mooie literatuur en lectuur over het leven, en durf dat een beetje intuïtief aan te gaan. Er zijn altijd mensen in je leven die iets van jouw worsteling kennen en die je ermee kunnen helpen.

Over de auteur

Dirk Jan Versluis (MM, MSc) is NIP-geregistreerd psycholoog, coach en internationaal gecertificeerd Brainspotting Practitioner. Samen met zijn echtgenote werkt hij met de doelgroep van ondernemers en zakenmensen die op persoonlijk vlak vastlopen vanwege trauma, gebrokenheid en destructieve patronen (die de opmaat vormen voor persoonlijke transformatie en groei op alle gebied).

Wil je door ons begeleid worden?

Heb je het gevoel dat je tot onze doelgroep behoort en affiniteit hebt met wat we allemaal schrijven en vertellen? Dan ben je altijd welkom om een strategiegesprek af te spreken via onze website!