Hoe kies je als ondernemer de coach die bij jou past?
Ben jij als leider of als ondernemer op zoek naar een goede coach? Liefst eentje die perfect past bij jouw persoon en inhoudelijk aansluit bij wat je nodig hebt? Herken je dan ook de uitdaging dat je van de bomen het bos niet ziet, dat het zeer onduidelijk is wat nu de beste vorm en de hoogst mogelijke kwaliteit is en houdt dat je ook enigszins tegen om door te pakken?
Dit artikel heb ik geschreven om je te helpen navigeren in het doolhof van coaches en coachingsvormen.
Coaching voor ondernemers en executives: nog steeds een vrije markt?
Als het gaat om dit onderwerp moet ik denken aan een gesprekje van misschien anderhalf jaar geleden. Ik sprak toen een allervriendelijkste huisarts uit mijn woonomgeving met wie ik regelmatig samenwerkte, en sprak met waarderende woorden over een coach waar een ‘gedeelde patiënt’ door was geholpen. Juist op psychologisch vlak had deze meneer namelijk heel goed werk gedaan, iets wat natuurlijk bijzonder fijn is maar ook weer niet direct vanzelfsprekend. De reactie van de huisarts was: ‘Coaches vind ik altijd lastig. Er zijn zoveel coaches, en iedereen kan zich coach noemen! Ik overzie dat niet zo goed.’ Mijn eerlijke antwoord was: ‘Ik ook niet’.
Een ander gesprekje had ik recentelijk met een bevriende accountant, en ook dat gaf een leuke invalshoek. Hij zei: ‘Met coaches vind ik het lastig. Al die parttime werkende vrouwen die een coachingspraktijkje starten en een paar klanten in de week hebben.. daar durf ik niet op te vertrouwen.’ Met een glimlach herinner ik me dat ik me een beetje aangesproken voelde, omdat ik dacht: ‘Ja, maar zo’n coach kan toch wel heel goed zijn en gewoon kiezen voor een rustig privé-leven?’ Natuurlijk tegen de achtergrond van een overvolle psychologiepraktijk die ik bewust heb afgebouwd om meer tijd te hebben voor andere dingen.
Maar dat was het punt niet. De beide uitspraken laten iets zien van de moeite die mensen kunnen hebben met het bepalen van de kwaliteit van coaching.
Het is waar: de titel is onbeschermd, iedereen kan een praktijk starten voor een paar uur in de week of naast een betaalde baan gaan coachen, iedereen kan een website bouwen en er zijn inmiddels zoveel coach-opleidingen dat simpelweg de suggestie wekken dat je goed bent opgeleid heel makkelijk is geworden. En last-but-not-least blijft natuurlijk gelden (voor zowel coaches als alternatief therapeute als psychologen en als mediators): de kern van de kwaliteit is in elk geval gedeeltelijk onzichtbaar.
De rol van beroepsverenigingen
Wil je nu voorkomen dat je in zee gaat met een coach die onvoldoende opleiding en ervaring heeft is het geen rocket science om te kijken naar de opleidingen en beroepsregistraties die iemand heeft. Er ligt hier natuurlijk ook een valkuil op de loer: uitgerekend de beroepsverenigingen hebben een belang van controle en invloed en zijn er juist bij gebaat zijn om zich sterk te profileren.
Beroepsverenigingen voor coaching (NOBCO, ICF) zullen proberen het verschil aan te geven tussen coaching en therapie, omdat dat het bestaansrecht van een coachingsapparaat des te meer rechtvaardigt. Psychologische beroepsverenigingen zullen meer benadrukken dat het universitair-wetenschappelijke aspect een grote rol speelt. En verenigingen voor alternatieve geneeswijzen zullen misschien vooral het holistische en het spirituele aspect benadrukken omdat dat hen onderscheidt van het reguliere geneeskundige aanbod.
Er spelen dus altijd belangen mee in het beïnvloeden van onze bewustzijn en uiteindelijk onze keuze als klant. Ook als therapeut of coach wil ik me graag aansluiten bij een vereniging die mijn waarden het meest representeert en die ook waardeverhogend voor mij werkt - simpelweg omdat het merk of de registratie vertrouwen geeft en ik de allergrootste klanten met de meeste status en financiële middelen wil bedienen. Zodoende is er ook een groot belang voor instituten en beroepsverenigingen om hoog van de toren te blazen over hun onderscheidende kwaliteiten - terwijl het in directe zin nog niet betekend dat een aangesloten coach of therapeut dat ook rechtstreeks (om het in voetbaltermen uit te drukken) op de mat kan leggen.
Daarom zou ik in dit verband zeggen: goede wijn behoeft geen krans, en defensiviteit, territoriale uitingen of devalueren van andere partijen is meestal een slecht teken. Het kan duiden op existentiële angsten bij de beroepsvereniging zelf.
Hoe vind je als ondernemer de coach die het beste bij je past? De 3 sleutels voor een uitstekende match.
Hoe navigeer je dan wel door het doolhof? Ik geef je drie sleutels die je bepaalde richtinggevende principes geven in het keuzeproces. Specifiek voor ondernemers directeuren en bestuurders van bedrijven kan het belangrijk zijn om branche-specifieke coaching te kiezen. Voor meer informatie over de verschillende soorten van coaching verwijs ik je naar deze blog.
Sleutel 1: Bewustzijn hangt samen met ervaring en opleiding
Aangezien coaching en therapie contactsport zijn is het bewustzijn van de coach bepalend voor het succes. Bewustzijn ontwikkelt met leven, met levenservaring, met werkervaring en natuurlijk ook met scholing en opleiding. In dat verband is het wel interessant om te noemen dat levenservaring nogal eens zeer gewaardeerd wordt door oudere mensen, terwijl eagerness en een frisse blik meer worden benadrukt door jongere mensen. Louis van Gaal heeft eens gezegd: ‘Ervaring zegt mij niet zoveel. Je kunt het ook 25 jaar verkeerd doen.’
Al met al zou ik je aanbevelen om het totaalplaatje van levenservaring, werkervaring en kennis te beoordelen op het moment dat je besluit met een coach te werken. Ook hier in is belangrijk: welke ervaring doet ertoe voor jou? Je kunt een professor-doctor in de psychologie treffen die nog nooit buiten de schoolbankjes heeft gekeken - en dat is ook prima als dat aansluit bij de ambities en verlangens van deze persoon.
Sleutel 2: Kwaliteit hangt samen met toewijding
Een stukje van de kwaliteit kun je ook aflezen aan de investering en de toewijding die iemand in zijn professionele leven laat zien. Ben je zelf toegewijd aan je ondernemerschap en aan je bedrijf, is het vrij logisch dat je wilt spreken met iemand die daarin een match is. Misschien is je coach heel erg toegewijd aan een bepaalde thematiek, aan een specifieke markt of doelgroep, aan een bepaalde werkvorm of methode of houdt hij of zij zich bezig met werk voor een beroepsvereniging. Om nog maar eens een open deur in te trappen: alles wat je aandacht geeft groeit. Daarmee is deze toewijding ook een indicatie voor de intentionaliteit en kracht waarmee een coach in zijn of haar leven en werk staat.
Sleutel 3: Resultaten hangen samen met de match
In de psychiatrie is veel onderzoek gedaan naar wat nu maakt dat de therapie wel of niet werkt. Natuurlijk is het het allerleukste als je kunt vertellen dat een specifieke methode de doorslag geeft. Dat zouden de opleidingsinstituten zelf ook wel het liefst willen - en de zorgverzekeraars niet in de laatste plaats. Het blijft echter vooralsnog slechts gedeeltelijk objectiveerbaar en slechts één ding weten we heel zeker: dat het contact ('de therapeutische relatie') tussen therapeut en patiënt alles bepalend is.
Met coaching is het vermoedelijk niet anders. Nu vind ik ‘een goede klik’ ook een beetje een terminologie voor maatschappelijk werkers en niet voor coach-vragen waar grote zakelijke belangen mee gemoeid zijn. Ik zou je dus aanbevelen de match wel te objectiveren, en je kunt dat doen door:
* De betreffende coach te bevragen op persoonlijk vlak: wie ben je, wat houdt je bezig, waarom doe je wat je doet en hoe beoordeel je jouw eigen kwaliteit van coaching? Heb je een goed zicht op wat je wel en niet tot je expertise rekent? Durf de coach ook te bevragen op zijn of haar visie op jouw vraagstuk, en luister goed of je daarin jezelf begrepen en gezien voelt.
* In lijn daarmee: ga af op je basisgevoel. Hoezeer je ook objectiveert, in een mens-tot-mens relatie is er een uitwisseling van ziel tot ziel en precies die uitwisseling is bepalend voor de resultaten van je werk. De vraag is dus heel simpel: doe je ogen dicht, en voel of het een ja of een nee is. De onderbouwing daarvan komt later.
* Vertrouw wat op je pad komt. Niet ieder coachingstraject begint in Google. Het kan zijn dat je via-via met een coach in aanraking komt, omdat iemand die jou heel goed kent hem of haar precies bij jou vindt passen of omdat je dingen leest of beluistert die je ongelofelijk aanspreken.
Veel succes!
