Zakelijke coaching voor ondernemers en bedrijven: wat is er op de markt?

In de wildgroei aan coaches is er een grote groep coaches die zich specifiek aanbieden binnen de zakelijke markt. Misschien omdat ze affiniteit hebben met de bedrijven en bedrijfsprocessen, misschien omdat ze er van nature al werkzaam zijn en misschien omdat er meer geld valt te verdienen dan in het particuliere circuit - of een combinatie van al het voorgaande.

Om je te helpen van de bomen het bos te zien: wat is er allemaal op de markt, wat houdt het in en waar kies je voor?

Welke soorten zakelijke coaching zijn er?

Wat hebben stervensbegeleiding, life coaching en keeperstraining met elkaar gemeenschappelijk? Dat je voor alles 'coaching' of 'begeleiding' kunt zetten. In principe kun je alles coachen: je begeleidt mensen om ergens beter in te worden (en dat maakt al meteen duidelijk dat de basishouding positief is, en niet gebaseerd op problemen of ziekte).

Vervolgens is er zo ongelofelijk veel coachingsaanbod dat het beestje een naampje moet hebben, en dat naampje kunnen we creëren met de doelgroep, de taakinhoud of het betreffende onderwerp.

Misschien is rust-in-je-hoofd-coaching dan wel duidelijker voor de doelgroep dan mental coaching of performance coaching.

Executive coaching en leiderschapscoaching

Deze beide termen worden in de praktijk nogal eens door elkaar gebruikt. Niettemin is Executive coaching internationaal ingeburgerd, met een aantal bekende namen als John Mattone en Marshall Goldsmith als beroemde voorbeelden met een eigen visie en methode. Executive coaching betreft het coachen van executives (zakelijk leiders, directeuren, CEO's) op leiderschapsgedrag, gedragsverandering en cultuurverandering in organisaties en bedrijven.

Vanwege de hoge mate van verantwoordelijkheid, de grote bedrijfsbelangen en de hoeveelheid - direct en indirect - betrokken personen binnen het bedrijf gaat dit nooit om een geïsoleerd 1-op-1 coachingsproces. Marshall Goldsmith heeft met Stakeholder-Centered Coaching (SCC) bijvoorbeeld een methode ontwikkeld die specifiek gericht is op het betrekken van zogenaamde 'stakeholders' (direct betrokkenen in een leiderschapscontext) in het veranderingsproces. Dit maakt dat het resultaat van de coaching niet alleen de leider betreft, maar als het goed is organisatie-breed zichtbaar wordt.

De term leiderschapscoaching wordt ook wel gebruikt, maar heeft in de praktijk vooral betrekking op de Nederlandse markt en gaat niet alleen over de top van het bedrijfsleven. Het kan inhoudelijk dan ook gaan om persoonlijk leiderschap, leiderschap in onderwijssettings of leiderschapsvaardigheden die ondernemers kunnen inzetten in hun eigen bedrijf. Ook leiderschapsontwikkeling heeft als term een wat breder bereik dan executive coaching: het betreft een bredere doelgroep, en gaat in de regel niet alleen om coachingstrajecten bij CEO's maar ook om leergangen en opleidingen die je groepsgewijs bij opleidingsinstituten kunt volgen.

Business coaching en ondernemerscoaching

Business coaching is in de regel niet gericht op grote ondernemers en executives van grote bedrijven. Business coaching is in veel gevallen 1-op-1 coaching voor MKB-ondernemers die meer met ondernemen dan met leidinggeven van doen hebben.

Een businesscoach houdt zich vooral bezig met jou helpen bij het opzetten van een succesvolle onderneming. Hij of zij zal kijken waar jij op dit moment staat met jouw onderneming, of de niche en propositie duidelijk zijn, de marketingboodschap en marketingkanalen optimaal zijn ingericht en of je passende doelen nastreeft. Een goede businesscoach kan aansluiten bij verschillende fasen in je bedrijf (dus niet alleen beginners en start-ups) en is inhoudelijk thuis in verschillende modellen en strategieën. Ieder bedrijf is immers verschillend, en elke markt vraagt andere accenten.

High-end business coaching

Veel aandacht is er op internet en sociale media voor de zogenaamde high-end businesscoaches: coaches die zich vooral of zelfs uitsluitend richten op het high-end businessmodel. De basis? Werken met je ultieme doelgroep, die de meeste waarde van jouw dienst kan zien en verzilveren, voor hele goede prijzen - en vaak met een relatief simpele bedrijfsvoering.

Vanwege de grote beloftes die coaches maken en het hoge too-good-to-be-true-gehalte bestaat er nogal wat scepsis, die in Quote leidde tot een interessant en ook wel wat vermakelijk artikel over ‘zenfluencers’. De kritiek op businesscoaches in het algemeen en de high-end markt in het bijzonder is nogal eens dat ondernemers die zelf geen succesvol bedrijf hebben andere ondernemers gaan helpen die ook geen goed succesvol bedrijf hebben. Een pyramidespel dus.

Tim Jansen schrijft in Quote:

'Op Instagram wemelt het van de businessinfluencers, spirituele businesscoaches, manifestatiecoaches en high-end coaches. Die scharen we gemakshalve onder het kopje ‘zenfluencers’, ondernemers die zingeving koppelen aan het zakelijke. Ze bieden e-books, cursussen of een-op-eenprogramma’s aan. Termen als ‘money mindset’, ‘denken vanuit overvloed’ en ‘manifesteren’ zweven rond. De beloftes zijn groot, groter, grootst.'

Samen met mijn echtgenote werkte ik geruime tijd met Laura Babeliowsky, één van de bekendste high-end businesscoaches en als opleider van tientallen andere business min of meer een 'moederfiguur' in deze markt. De coaching heeft ons persoonlijk en zakelijk veel gebracht, maar om mij heen kijkend in de businesscoaching-branche heb ik in die periode ook het nodige gezien van wat wel en niet werkt - en wanneer mensen misschien beter andere prioriteiten kunnen stellen dan businesscoaching alleen.

Dat komt met name omdat de nadruk nogal eens ligt op het bedrijf en het ondernemerschap, terwijl persoonlijke effectiviteit en de psychologie van topprestaties onderbelicht blijft. Om nog maar niet te spreken van een meer therapeutische approach die soms ook nodig is, met name wanneer er sprake is van onverwerkt oud zeer of persoonlijke worstelingen en blokkades die doorwerken in het ondernemersbestaan.

Burn-out coaching

Niemand hoeft zich af te vragen waar burn-out coaching overgaat. Ook hier is de vraag: ga je met een burn-out naar een psycholoog, naar een arts of naar een coach? Ik denk dat juist in het geval van burn-out allang is geaccepteerd dat dit een nichemarkt in zichzelf is geworden die meer toebehoort aan coaches en vrijgevestigde therapeuten dan aan artsen en psychologen.

Burn-out coaches opereren zowel in de particuliere als de zakelijke markt. De businesscase is simpel: een gemiddelde burn-out kost zelfs bij een werknemer met een modaal salaris tienduizenden euro's. Dat maakt dat een investering in coaching al snel de moeite waard is - en dat hebben de coaches natuurlijk ook bedacht. Dat burn-out ook een vaag begrip is en dat er veel onzin te koop is, is genoegzaam bekend.

Performance coaching

High-performance coaching of gewoon performance coaching is in Nederland nog niet zo bekend. Performance coaching is eigenlijk meer gericht op topprestaties dan op ondernemerschap per se. Denk dus ook aan topsporters, musici en artiesten, of sprekers die te kampen hebben met podiumvrees of andere blokkades die in de weg staan om een goede 'performance' te geven. Indien toegepast op ondernemers trekt deze vorm van coaching vooral high achievers aan - voortdurend op zoek naar lifehacks en tactieken om nog meer uit hun persoonlijke en professionele leven te halen.

Ik werkte zelf jarenlang met sporters en musici, niet omdat ik zo'n goede sportpsycholoog ben (dat ben ik namelijk niet), wel omdat ik professioneel musicus ben en veel klanten kreeg met Brainspotting - een methode die zich uitstekend leent voor Performance Enhancement.

Lees hier wat Brainspotting kan betekenen voor je zakelijke performance.

Wanneer kies je als ondernemer voor een coach of psycholoog?

De hierboven geschetste vormen van coaching zijn nadrukkelijk op de zakelijke toepassing gericht. Dit veronderstelt dat je daar aan toe bent. Als je als ondernemer nog niet zo sterk in je schoenen staat, of je merkt dat je in je zakelijke functioneren heel sterk persoonlijk geraakt wordt kan het de moeite waard zijn om voor een lifecoach of een ondernemerspsycholoog te kiezen. Zowel psychologen als life-coaches heb je in vele soorten en maten. Vermoedelijk wil je de zelfbenoemde lifecoach zonder noemenswaardige opleiding en de psycholoog zonder feeling met ondernemerschap liefst mijden.

Maar eerlijk gezegd: in een ideale wereld zou ik graag zien dat je dit onderscheid niet zo sterk hoeft te maken. Ik denk namelijk dat een hele goede businesscoach zich ook moet bekwamen in het begeleiden van persoonlijke thema's bij de zakelijke klant. Vervolgens kan de coach zelf signaleren wanneer zijn of haar expertise op dat gebied ontoereikend is. Datzelfde geldt voor executive coaches: zij werken op hoog niveau met de top van het bedrijfsleven, maar ook daar zal ruimte moeten zijn voor de mens die de leidersrol bekleedt en misschien worstelt met eigen karaktertrekken, angsten en destructieve gedragspatronen.

Wanneer kies je liefst toch voor een ondernemerspsycholoog?

• bij nadrukkelijke psychische klachten;
• bij levensproblemen die worden gemanifesteerd als zakelijke problemen (kun je business-coachen tot je een ons weegt);
• wanneer de begeleidingsvorm (teveel online of in groepjes) of expertise van de coach onvoldoende progressie biedt.

  
  

  Lees hier meer over psychologische begeleiding van ondernemers.

  
  

  Coach voor mannen of vrouwen?

  Zoals we gezien hebben kun je alles coachen, als je er het woordje coach maar achter zet. Dat leidt tot rust-in-je-hoofd-coaches maar ook tot ondernemerscoaches, mannencoaches en vrouwencoaches.

  
  

  De logica hierachter is simpel: als ik graag wil werken met mannen, kan ik mijzelf een mannencoach noemen. Of een vrouwencoach. Soms is er dus niet zozeer sprake van een specialisme, maar wel van een geprofileerde keuze voor een doelgroep. Coaching voor mannen (door de 'mannencoach') zal wellicht wat meer masculiene en krachtige kenmerken hebben, en coaching voor vrouwen zal wellicht wat meer aandacht geven aan hormonale zaken, sensitiviteit en invulling van de vrouwelijke rollen.

  
  

  Het merk en uiteindelijk de identiteit van de coach bepaalt in belangrijke mate wie hij of zij aantrekt. In ons geval kunnen we naar behoefte de mannelijke en de vrouwelijke touch wat afwisselen, door soms mijn klanten één of twee keer 'uit te lenen' aan Anne-Marie en vice versa. Ook werk je tijdens trainingen retraites vrijwel altijd met ons allebei tegelijk, wat de balans en uitwisseling ten goede komt.

  
  

  Is zakelijke coaching aftrekbaar?

  Coaching is voor ondernemers altijd fiscaal aftrekbaar onder de bedrijfskosten, veelal onder de noemer advieskosten. In redelijkheid moet er een relatie zijn met het bedrijf en ondernemerschap, maar natuurlijk mag dit ook een persoonlijk karakter hebben. De investering kan variëren van een paar honderd euro voor een aantal losse consulten tot vele tienduizenden euro's of zelfs tonnen voor langdurige trajecten waarbij ook teams betrokken zijn.

  
  

  Evenals met fiscalisten en accountants is het in principe de bedoeling dat een coach zichzelf terugverdient. Wil je meer lezen over de investering in coaching en waar je aan moet denken? Lees dan ook het achtergrondartikel 'Wat kost een coach, en wat levert het op?'

  
  

  Over de auteur

  Dirk Jan Versluis (MM, MSc) is NIP-geregistreerd psycholoog, coach en internationaal gecertificeerd Brainspotting Practitioner. Samen met zijn echtgenote werkt hij met de doelgroep van ondernemers en zakenmensen die op persoonlijk vlak vastlopen vanwege trauma, gebrokenheid en destructieve patronen.
  De methode die zij daarvoor ontwikkelden, Triunify®, onderscheidt zich door de krachtige en diepgaande aanpak waarin persoonlijke en zakelijke ontwikkeling in één totaalplaatje wordt geïntegreerd.

  
  

  Heb je interesse om met ons te werken?

  Geef je dan op voor een kosteloos strategiegesprek.